Program współpracy stanowi dokument programowy, określający zasady polityki realizowanej przez organy administracji publicznej względem sektora pozarządowego. Jego funkcjonowanie przewidują przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie[1], które (od 9 listopada 2015 r.) obligują jednostki samorządu terytorialnego do uchwalania rocznych, a także (fakultatywnie) wieloletnich programów współpracy. Jedynie przedstawiciele administracji rządowej – minister lub wojewoda, mają prawo wybrać między rocznym, a wieloletnim (na okres do 5 lat) programem współpracy.
Roczny program współpracy w samorządach wchodzi w życie poprzez uchwałę organu stanowiącego jednostek samorządu terytorialnego (rady miasta, gminy, powiatu, sejmiku województwa). Przed uchwaleniem program musi być konsultowany z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami, wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy, w sposób określony w przyjmowanym przez radę dokumencie (art. 5a ust. 4 pkt 10). Jeśli po konsultacjach, właściwa rada działalności pożytku publicznego wyrazi opinię o projekcie, wówczas organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego załącza ją do projektu współpracy. Roczny program współpracy musi zostać uchwalony do dnia 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania programu. Ponadto, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, nie później niż do dnia 31 maja każdego roku, jest obowiązany przedłożyć organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego oraz opublikować w Biuletynie Informacji Publicznej sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok poprzedni.
Analogiczne działania podjąć powinni przedstawiciele administracji rządowej – ministrowie lub wojewodowie. Ich także obowiązują konsultacje z organizacjami pozarządowymi oraz innymi, uprawnionymi ustawowo podmiotami. Funkcjonują natomiast inne terminy – organ administracji rządowej ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok poprzedni nie później niż do dnia 30 kwietnia każdego roku. Minister może również, po zasięgnięciu opinii Rady Działalności Pożytku Publicznego, opracować w zakresie swojej właściwości, resortowe programy wspierania rozwoju organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów (wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy) oraz wspierać te programy finansowo.
[1]Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2016 r., poz. 1817 z późn. zm.).
