Zasady składania i rozpatrywania petycji oraz sposób postępowania organów w sprawach dotyczących petycji reguluje ustawa o petycjach[1]. Na jej podstawie, organizacje pozarządowe otrzymują prawo do wniesienia petycji (art. 2 ust. 1: „Uprawnioną do wniesienia petycji jest każda osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną lub grupa tychże podmiotów (…)”) do odpowiedniego organu władzy publicznej, a także do organizacji lub instytucji społecznej w związku z wykonywanymi przez nią zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej (art. 2 ustawy). Za przedmiot petycji uznaje się: „żądanie, w szczególności, zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji”. Petycja może być złożona w formie pisemnej lub za pośrednictwem komunikacji elektronicznej, uwzględniając wymagania z art. 4 ustawy (powinna zawierać: 1. oznaczenie podmiotu wnoszącego petycję; jeżeli podmiotem wnoszącym petycję jest grupa podmiotów, w petycji należy wskazać oznaczenie każdego z tych podmiotów oraz osobę reprezentującą podmiot wnoszący petycję; 2. wskazanie miejsca zamieszkania albo siedziby podmiotu wnoszącego petycję oraz adresu do korespondencji; jeżeli podmiotem wnoszącym petycję jest grupa podmiotów, w petycji należy wskazać miejsce zamieszkania lub siedzibę każdego z tych podmiotów; 3. oznaczenie adresata petycji; 4. wskazanie przedmiotu petycji. Ponadto, petycja wniesiona w formie pisemnej powinna być podpisana przez podmiot wnoszący petycję, zaś składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej może być opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym; wymogiem jest także podanie adresu poczty elektronicznej podmiotu wnoszącego petycję).
Podmiot rozpatrujący petycję ma obowiązek umieszczenia jej skanu na swojej stronie internetowej wraz z datą jej złożenia. Petycja powinna być rozpatrzona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia jej złożenia. Podmiot ją rozpatrujący zawiadamia składającego petycję o sposobie jej załatwienia. Na zawiadomienie to nie przysługuje żaden środek zaskarżenia.
Schemat rozpatrzenia petycji[2]:
[1] Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2017 r., poz. 1123 z późn. zm.).
