Organizacje pozarządowe współpracują z administracją publiczną na poziomie finansowym, zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie[1]. Przewiduje ona sześć różnych form współpracy finansowej między administracją a sektorem pozarządowym: 1. zlecanie wykonywania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na sfinansowanie jego realizacji (art. 5 ust 4 pkt 1); 2. inicjatywy lokalne (art. 5 ust 2 pkt 6); 3. umowy partnerstwa określonej w ustawie o zasadach prowadzenia rozwoju (art. 5 ust 2 pkt 7); 4. wspieranie wykonywania zadania publicznego wraz z udzieleniem dotacji na częściowe dofinansowanie jego realizacji (art. 5 ust 4 pkt 2); 5. partnerstwo publiczno prywatne (art. 11 ust. 5); 6. umowy międzynarodowe dotyczące niepodlegających zwrotowi środków ze źródeł zagranicznych (art. 11 ust. 5). Mimo że inne ustawy mogą także zakładać delegowanie zadań i przekazywanie dotacji na rzecz NGO-sów, tryb ich zlecania zawsze musi być zgodny z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
Ponadto, ustawa określa na jakich zasadach organizacje pozarządowe mogą otrzymywać dotacje (z budżetów miast, gmin, województw lub ministerstw) na realizację zadań publicznych. Nie wszystkie podmioty mają możliwość otrzymania pieniędzy ze środków publicznych. Wyłączenia zawiera art. 3 ust. 4 ustawy i odnosi się do partii politycznych i utworzonych przez nie fundacji, europejskich partii politycznych i utworzonych przez nie fundacji, związków zawodowych i organizacji prawodawców oraz samorządów zawodowych. Co więcej, by otrzymać środki publiczne organizacja musi posiadać osobowość prawną bądź ułomną osobowość prawną, ze względu na konieczność podpisania umowy.
Dwoma podstawowymi sposobami na uzyskanie dotacji są powierzanie lub wspieranie realizacji zadań publicznych poprzez przekazanie na ich realizację dotacji. Zostały one dookreślone w art. 11 ustawy, który zawiera także informację konieczności przeprowadzenia otwartego konkursu ofert, w jakim uczestniczyć mają organizacje pozarządowe [„Wspieranie oraz powierzanie (…) odbywają się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert (…)”]. Inną możliwością przekazywania NGO-som środków pieniężnych jest udzielanie im zamówień publicznych. Organ administracji publicznej udziela organizacji zamówienia, zgodnie z obowiązującym na danym terenie regulaminem, a po jego realizacji NGO-sy wystawiają rachunek lub fakturę, która jest gwarancją przekazania środków publicznych.
[1] Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2016 r., poz. 1817 z późn. zm.).
